Działalność nierejestrowana (nieewidencjonowana) - czym jest i kiedy warto z niej korzystać?

Działalność nierejestrowana jest opcją, wprowadzoną w 2018 roku, prowadzenia działalności zarobkowej w sytuacji, gdy osiągamy z niej miesięcznie na tyle małe przychody, że założenie działalności gospodarczej byłoby zupełnie nieopłacalne, a jej charakter powoduje, że podpisywanie umów zlecenia czy o dzieło nie ma sensu lub zastosowania. Najczęściej korzystają z niej osoby, które chcą przetestować swój pomysł na biznes albo chcą przeprowadzić regularny projekt zarobkowy, trwający kilka miesięcy, ale generujący nieduże przychody.

Działalność nierejestrowana nie zostaje wpisana do CEIDG, dlatego też nazywa się ją także „nieewidencjonowaną”.

Możliwość prowadzenia działalności nierejestrowanej nie jest ograniczona w czasie – możesz więc korzystać z tej opcji tak długo, jak tylko chcesz – o ile nie przekroczysz wyznaczonego w danym roku limitu miesięcznych przychodów.

Jaki jest limit przychodów, które można uzyskać prowadząc działalność nierejestrowaną?

Przychód z działalności nierejestrowanej nie może miesięcznie przekroczyć 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2021 roku jest to kwota 1.400 zł. Kluczowe jest tutaj słowo „przychód” –a nie dochód/ zysk (w uproszczeniu dochód = przychód minus koszty). Oznacza to, że Twoja miesięczna sprzedaż nie może przekroczyć 1.400 zł i dodatkowo, o chodzi o sprzedaż udokumentowaną, a nie o otrzymane środki pieniężne. Czyli liczymy całą sprzedaż, niezależnie od tego, czy kontrahent już Ci za nią zapłacił, czy jeszcze nie.

Nie oznacza to, że nigdy nie możesz rozliczyć kosztów uzyskania przychodów – zrobisz to składając roczny PIT.

Kto ją może prowadzić?

Działalność nierejestrowaną mogą prowadzić osoby spełniające określone warunki:

a) nie miały nigdy wcześniej działalności gospodarczej lub wyrejestrowały ją z CEIDG przed 30.04.2017 r.;

b) będą wykonywać działalność osobiście (nie może Ci nikt w niej pomagać ani nie możesz jej komuś zlecić;

c) prowadzona działalność nie wymaga licencji, koncesji ani żadnych innych pozwoleń.

Jakie są obowiązki podatnika prowadzącego działalność nierejestrowaną?

Jeśli zdecydujesz się na działalność nierejestrowaną zobowiązana (y) jesteś do:

a) wystawiania faktur lub rachunków na żądanie osoby kupującej (zwykle będziesz zwolniona (y) podmiotowo z VAT – ale to nie jest tożsame z niewystawianiem dokumentów sprzedaży)

b) prowadzenia uproszczonej ewidencji swojej sprzedaży;

c) rozliczenia przychodów i kosztów tej działalności w zeznaniu rocznym, według obowiązującej skali podatkowej (PIT-36).

Nie trzeba przygotowywać deklaracji w ciągu roku ani płacić zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku. Wszystko wykazujesz w standardowym rozliczeniu rocznym. Warto pamiętać o tym, że do kosztów uzyskania przychodów możesz zaliczyć koszty poniesione przed pierwszą dokonaną sprzedażą.

d) przestrzegać obowiązującego prawa konsumentów.

Jak ewidencjonować swoje przychody?

Nie ma wyznaczonej formy ani formatu prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży. Może być to odręczny zapis w zeszycie albo forma elektroniczna. Najlepiej prowadzić taką ewidencję na bieżąco, każdego dnia, w której dokonuje się sprzedaży, tak aby zawierała:

a) liczbę porządkową

b) datę sprzedaży (uzyskania przychodu)

c) kwotę przychodu w danym dniu – najlepiej zapisywać co dokładnie sprzedano i za ile;

d) kwotę przychodu narastająco na koniec każdego dnia (monitorowanie jak blisko limitu jesteś)

e) numer rachunku lub faktury (jeśli do danej pozycji zostały wystawione na prośbę klienta)

Proponuję także zapisywać datę i kwotę, kiedy faktycznie wpłynęły pieniądze za daną sprzedaż. Dla prowadzenia działalności nierejestrowanej nie ma to znaczenia, ale dla monitorowania zapłat – jak najbardziej.

Należy też zbierać wszystkie faktury i rachunki dokumentujące poniesione koszty – będą one w razie kontroli potrzebne do udowodnienia poniesionych kosztów (rozliczonych w rocznej deklaracji PIT).

Co z podatkiem od towarów i usług (VAT)?

Prowadząc działalność nierejestrowaną możesz osiągnąć w ciągu roku maksymalnie 12 m-cy x 1.400zł (limit z 2021 roku), co oznacza, że nie przekroczysz rocznego limitu 200.000 zł sprzedaży i prawdopodobne jest, że będziesz korzystać z podmiotowego zwolnienia z VAT. Prawdopodobne, a nie pewne – ponieważ to zależy od rodzaju działalności, jaką będziesz prowadzić. Niektóre z nich są wyłączone z tego zwolnienia – np. usługi doradcze. Jeśli Twoja działalność nie może być zwolniona podmiotowo z VAT, musisz się zarejestrować jako czynny podatnik VAT, mimo, że nie masz zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Czy potrzebuję kasy fiskalnej?

Tutaj sytuacja wygląda podobnie, jak w przypadku VAT. Prowadząc działalność nierejestrowaną możesz osiągnąć maksymalny przychód 12 m-cy x 1.400 zł (limit w 2021 r) czyli 16.800 zł, co powoduje, że nie przekroczysz limitu obrotów (20.000 zł) wymagających zakupu kasy fiskalnej. Jednak dla niektórych typów działalności jest ona wymagana, niezależnie od poziomu przychodów jakie osiągasz: fryzjerstwo, kosmetyka, kierowca taksówki, itd.

Co zrobić w sytuacji przekroczenia limitu przychodów?

Jeśli w danym miesiącu osiągniesz przychód wyższy, niż dozwolony limit, masz 7 dni na zarejestrowanie działalności gospodarczej w CEIDG.

Mam nadzieję, że ten wpis przybliżył odrobinę tę nietypową formę prowadzenia (legalnej :D) działalności. Uważam, że to proste i fajne rozwiązanie dla "malutkich" dochodowych projektów.